Türkiye'de karışıklık yaşanmakta

Türkiye’nin dış politikası[1] ilk engeliyle karşı karşıya gelmiş durumda. PKK teröristlere aniden beklenmeyen bir genel af çıkınca Türkiye’nin dört yanında protestolar ve eylemler[2] düzenlenmeye başladı. Bunun nedeni ise PKK’lıların kahraman[3] olarak karşılanmasıdır, çatışmalarda hayatını kaybeden 40.000 insanın yakınları için bu kabul edilemez bir olay olduğu için bir çok insan sokağa dökülerek protestosunu belli etti. Bu yüzden Avrupa’dan teslim olmaya gelen PKK’lı grubun gelmesi ertelendi.[4] Bir PKK sözcüsü bu ertelemeyi bahane ederek bu açıklamayı yapmıştır: “Türkiye bu erteleme kararıyla barışa açık olmadığını ve barışa sırt döndüğünü tekrar belli etmiştir.”[5] Bu sözlerden sonra PKK’ın tekrar silahlı saldırılara başvuracağı bekleniyor.

Fakat sadece PKK değil, Türkler de AKP’in bu yeni dış politikasından soğmaya başladılar. Ermenistan ile yakınlaşmak ve yurtdışındaki PKK’lılara genel af çıkması çoğu Türkleri kızdırdı. Ermeni terör örgütü ASALA’nın kanlı eylemleri ve öldürdükleri yüzden fazla Türk ve Türk dostu diplomatların anısı buna izin vermemiş olabilir.[6] Fakat PKK durumunda da benzeri bir bakış açısı var ki PKK “insafsız” olarak görünüyor, bunun nedeni ise Türkiye’nin adım atıp genel af çıkarmasına karşı PKK’ın bir adım atmamasıdır. Hatta Türkiye’ye gelip teslim olan 34 PKK teröristi utanmadan “biz aftan yararlanmak için gelmedik, PKK’ı Türkiye’de teslim etmek için geldik” demeleri Türk halkı için daha da acı oldu.[7] Üstelik gurur duyarcasına yaptıklarından, şiddet ve terör dahil,  pişmanlık duymadıklarını söyleyip Türkiye’den bir çok adım daha istenildi. Halbuki Türkiye’nin bu genel afından sonra PKK da barış için bri adım atıp tüm terör ve şiddet faaliyetlerini durdurabilir. Fakat bunu yapmaması Türk oymenleri çok sinirlendirmiştir. Halkın siniri ticari gelirlere bakmadığı için Kuzey Irak’taki otonom Kürdistan bölgesinde Efes birası rekor satışlar yapmasına önem vermiyor (Halbuki Irak’ta satılan Türk gıdalar yükselişte olması Türk ekonomisine güç katıp daha çok alıcı potansiyeli yaratıyor).[8] PKK terör örgütünün siyasi dalı olan DTP de provokatörlük yapınca tüm taraflar bu barış sürecinin gerçekleşmemesi için çaba sarf ettiğini görmek mümkündür.[9] Türkiye’deki muhalefet partileri de bu durumdan faydalanıp AKP’i kötüleyince Türkiye’de baya bir karışıklık yaşanmaya başladı.[10]

Bu duygusal nedenler ve PKK ile barışma atılımı hariç Türkiye Ermenistan’a yaklaşmasınla kültürel ve din kardeşi olan Azerbaycan’ı da kendisinden uzaklaştırıp Rusya’ya sığınmasına neden oldu gibi görünüyor.[11] Zaten kısa bir süre önce iki kardeş ülke arasında ‘bayrak kavgası’ çıkmıştı ve ilişkiler gerilmişti. Bu ‘bayrak kavgası’ Ermenistan’ın Dünya Kupası Eleme Grubu için futbol maçı oynamak üzere Türkiye’ye gelmesi ile başlamıştı. Türkiye Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki olayları tekrar açmamak için stadyuma Azeri bayraklar sokmak istememişti. Ermenistan ve Azerbaycan resmi olarak hala savaş halinde oldukları için Türkiye Azeri bayraklarını sokmayıp Ermenistan’ı zor durumda bırakmak istememişti, Azerbaycan ise bu karara çok sinirlenmişti. Sinirlenmesinde de 1992-1994 Ermeni-Azeri Savaşı’nın kaybetmesinden kaynaklanmaktadır ki Azerbaycan o savaşta toprağının %24’ini Ermenistan’a bırakıp (günümüze kadar Ermeni askerler tarafından işgal edilmekte) 800.000 ve 1 milyon arasında Azeri mülteciye sahip çıkmak zorunda kalmıştır. Bu mülteciler daha hala işgal edilen topraklara dönmek üzere özel çadırlarda yaşamaktadırlar, ayrıca Azeriler Hocalı kentinde (Human Rights Watch, Lüksemburg ve Norveç gibi ülkelere göre soykırım olarak kabul edilen) bir etnik temizleme kurbanı olmuşlardır.[12] Türkiye Azeri bayrakları stadyuma kabul etmeyince Azeri başkenti Bakü’de Türk-Azeri asker şehitliğindeki Türk bayraklar da Azerbaycan tarafından indirilmişti. Bu ‘bayrak kavgası’ Azerbaycan’ın Türkiye’ye doğal gaz fiyatının yükseltmesinle büyüdü. Türkiye böylece Azerbaycan’a 1,1 miljard dollar fazla ödemek zorunda kaldır.[13] Türkiye’nin bu ödeme konusunda alttan alması Azerbaycan’ı ikna etti ve Bakü’de Türk bayraklar tekrar dalgalanmaya devam etti.[14]Buna rağmen yakın gelecekte Azerilerin Rusya’ya yakınlaşması imkansız olarak görünmemekte ki bu daha önce imkansız olarak değerlenirdi.[15] Tarih boyunca hep Ermenistan’ı destekleyen Rusya Ermenilerin Türkiye’ye yakınlaşmasınla Kafkas bölgesinde yeni bir dost ülke aramakta. Ermenistan bu son aylar Türkiye ile protokol imzalayarak[16], resmi ziyaret gerçekleştirerek[17], Türkiye’nin AB üyeliğine destek vererek[18] ve iki ülkenin uluslararası ilişkilerinin düzeltmesinle[19] Rusya’dan çok Türkiye yakınlaştığını belli etti.

Şimdi SONAR Araştırma Enstitüsü’nin 15 Türk kentinde gerçekleştirdiği yeni bir anketine göre AKP’in bu yeni politikasından dolayı çok fazla oy kaybetmekte: şu an seçimler olsa Türklerin sadece %28 (kararsızlarla %32)[20] oy alırdı. 2009’un yerel seçimlerde AKP %38[21] alırken 2007 yılında %45,67 almıştı.[22] Böylece ankete göre muhalefet partileri yükselişte: cumhuriyetçi CHP %25 (kararsızlarla %28) ve milliyetçi MHP %17 (kararsızlarla %20). Buna bakarak Erdoğan’ın yeni politikası başarısız oldu diyebiliriz; Türkler ve PKK arasındaki sorun o kadar şekilde çözülemeyecektir. Daha geçen ay Kuzey Irak’taki PKK teröristlerine karşı bir asker hareketine izin veren Erdoğan bu askeri hareketle Türklerin gönlünü aldığını sanarak şimdi de PKK’ın gönlünü almak üzere genel af çıkarabilecek durumda olduğunu sanmış olsa da, şu anki durum bunu göstermemekte.[23]

Armand Sağ

9 aralık 2009

© Armand Sağ 2009